Limburgse bouwsector blijft zwaar onder druk
Resultaten Bouwenquête 2025 van Voka – KvK Limburg en Embuild Limburg
11 augustus 2025
De Limburgse bouwsector beleeft turbulente tijden. Dat blijkt uit de 17de jaarlijkse Bouwenquête, een gezamenlijke bevraging van Voka – Kamer van Koophandel Limburg en Embuild Limburg bij 200 ondernemingen, die werd voorgesteld bij bouwbedrijf Derdaele+ in Lommel. De economische stilstand, administratieve lasten en onzekerheid rond regelgeving zetten druk op de sector. “De bouw is en blijft een pijler van onze samenleving. Zonder een gezonde bouwsector staan straks niet alleen investeringen stil, maar ook de realisatie van woningen, scholen, ziekenhuizen en kazernes. Het is van cruciaal belang dat we deze bedrijven nu ondersteunen”, zeggen Johann Leten en Chris Slaets, gedelegeerd bestuurder van Voka – KvK Limburg en algemeen directeur van Embuild Limburg.
De cijfers uit de Bouwenquête bevestigen het beeld dat al maanden voelbaar is in de sector: het water staat veel bouwbedrijven aan de lippen. Hoge vaste kosten, een krimpende markt en een vergunningsklimaat dat voor onzekerheid zorgt, bemoeilijken duurzaam ondernemen.
“Zo blijft de woningbouw nu al vier jaar sterk achteruitgaan, terwijl ook de woningrenovatie op een te laag niveau blijft”, steekt Chris Slaets, algemeen directeur van Embuild Limburg, van wal. “De activiteit van de infrasector blijft gelukkig groeien, maar veel minder dan de voorbije twee jaren. Bovendien beloven 2026 en 2027 geen beterschap voor onze sector. De sector heeft te kampen met een lange periode van stagnatie.”
“De bouwsector is een vroegcyclische sector en dus één van de eerste die de economische stilstand voelt,” zegt Johann Leten, gedelegeerd bestuurder van Voka – KvK Limburg. “Bedrijven worden vandaag geconfronteerd met onwerkbare regels, lange vergunningsprocedures en onvoorspelbare kosten. Dat is nefast voor hun slagkracht. Dat bewijzen helaas ook de meest recente cijfers van faillissementen. Zo gingen in Vlaanderen van januari tot en met juni 1443 bouwbedrijven over de kop in de bouw- en installatiesector, een absoluut record.”
De cijfers in de Bouwenquête spreken ook voor zich: 12% van de bouwbedrijven heeft nog maar werk voor minder dan een maand, en slechts 38% heeft de orderportefeuille voor meer dan zes maanden gevuld – een daling tegenover 46% vorig jaar. Toch verwacht 61% dat de orderboekjes tegen het eerste kwartaal van 2026 opnieuw voldoende gevuld zullen zijn.
Ook de omzetverwachtingen stabiliseren: 59% van de ondernemingen verwacht in 2025 een gelijke of beperkt hogere omzet dan dit jaar, maar dat neemt de zorgen niet weg. De bouw- en installatiesector is namelijk altijd al sterk afhankelijk geweest van de algemene economische conjunctuur. Als het economisch moeilijker gaat, worden bouwprojecten uitgesteld of zelfs geannuleerd, wat leidt tot omzetverliezen en liquiditeitsproblemen.
“Die economische kwetsbaarheid wordt verergerd door het feit dat veel bouwbedrijven met bijzonder lage winstmarges werken en tegelijkertijd kampen met hoge vaste kosten voor onder meer personeel en materialen”, zegt Chris Slaets. “Dat maakt onze sector bijzonder faillissementsgevoelig. Ondanks de moeilijkheden blijven veel bedrijven investeren in hun toekomst. We zien dat innovatie, duurzaamheid en efficiëntie hoog op de agenda staan. Maar de overheid moet dringend rechtszekerheid bieden om deze vooruitgang te ondersteunen.”
Te veel regels, te weinig personeel en internationale concurrentie zetten extra druk
De grootste belemmeringen voor groei blijven administratief van aard. 23,5% van de respondenten noemt administratieve lasten als belangrijkste hinderpaal, gevolgd door het tekort aan geschikte arbeidskrachten (20,5%) en de loonkosten (14,5%).
“De bouw kreunt onder een kluwen van regels en een onvoorspelbaar vergunningsbeleid,” aldus Leten. “We vragen niet minder regels, maar betere regels: eenvoudig, duidelijk en haalbaar.”
De zoektocht naar geschikt personeel blijft ook een permanente uitdaging. 27% van de bedrijven verwacht dit najaar extra mensen aan te werven, terwijl 11% met minder mensen denkt te zullen werken. 57% blijft op gelijkaardig niveau.
Opvallend is de afhankelijkheid van buitenlandse arbeidskrachten: 61,5% van de bedrijven doet beroep op werknemers uit Oost-Europa, 20% op Zuid-Europeanen. De recente beslissing van de Vlaamse regering om laaggeschoolde arbeidsmigratie te beperken, lijkt verdeeld te worden onthaald: 45% van de ondernemingen zegt er beperkte tot grote impact van te ondervinden, 55% verwacht geen hinder.
“Er zijn simpelweg te weinig mensen beschikbaar op onze arbeidsmarkt,” benadrukt Chris Slaets. “Arbeidsmigratie is geen luxe, maar een noodzaak. In plaats van de deur dicht te slaan, moeten we zorgen voor een goed kader dat arbeidsmigratie combineert met kwaliteit en opleiding.”
Internationale concurrentie vormt een bijkomend pijnpunt. 31% van de bouwbedrijven zegt verlies te lijden door buitenlandse concurrentie, voornamelijk uit Nederland (48%). De loon- en regelgeving in onze buurlanden zorgen daar vaak voor een concurrentieel voordeel.
Innovatie, duurzaamheid én defensie zijn hoopvolle motoren
Er is ook licht positief nieuws. Investeringen in duurzaamheid en innovatie zitten opnieuw in de lift. Maar liefst 77% van de bedrijven investeert in duurzaam ondernemen, en 53% in digitalisering en innovatie. 46% plant bijkomende investeringen in 2026. Dat is een duidelijke ommekeer tegenover 2024, toen interesse wel groeide, maar de effectieve investeringen nog achterbleven.
Toch benutten veel bedrijven nog onvoldoende de beschikbare steun. Slechts 34% maakt gebruik van subsidies voor innovatie en digitalisering. De voornaamste redenen: geen toegang tot de maatregel (31%) of gebrek aan kennis erover (36%).
De verhoging van het defensiebudget in België kan ook aanzienlijke kansen bieden voor bouwbedrijven en infrastructuurprojecten. Door extra investeringen in defensie ontstaan er nieuwe opdrachten voor de bouw van militaire infrastructuur, zoals kazernes, logistieke centra, oefenterreinen en beveiligingsinstallaties. “Daarnaast zal er behoefte zijn aan modernisering en renovatie van bestaande faciliteiten. Dit zorgt niet alleen voor directe werkgelegenheid in de bouwsector, maar stimuleert ook toeleveringsketens in bijvoorbeeld staal, beton, energie en technologie”, zegt Slaets.
Om de bouwsector op lange termijn te versterken, formuleren Voka – KvK Limburg en Embuild Limburg vier concrete aanbevelingen voor het beleid:
- Coherente regelgeving en administratieve vereenvoudiging, met een gelijk speelveld tussen steden en gemeenten.
- Versnelde en duidelijke vergunningsprocedures voor bouwprojecten. In Limburg bedraagt de gemiddelde doorlooptijd voor omgevingsvergunningen 109 dagen, het traagst van alle Vlaamse provincies.
- Arbeidsmarktbeleid en onderwijs: meer praktijkgericht opleiden en STEM-richtingen aantrekkelijker maken.
- Financiële ondersteuning voor de transitie naar energetische nieuwbouw en renovatieprojecten.
“De moeilijkheden in de bouwsector hebben ook een negatieve impact op de samenleving, want we hebben tussen nu en 2030 375.000 extra huizen en appartementen nodig, maar ook een grondige opwaardering van allerhande infrastructuur is een absolute must. We staan voor de grootste bouwopgave sinds de Tweede Wereldoorlog”, besluiten Slaets en Leten. “De bouw is een hoeksteen van onze economie. Als we deze sector niet de ruimte geven om te ondernemen, dan dreigen we straks geen mensen meer te vinden om onze huizen, scholen, ziekenhuizen of infrastructuur te bouwen. Dat kunnen we ons simpelweg niet veroorloven.”
Einde persbericht
