Waarom het kofferknopje (voorlopig) geen optie meer is

Heel wat toonzalen van Limburgse autodealers vertonen lege plekken door een wereldwijd tekort aan computerchips. De chipschaarste kost onze Europese economieën vele honderden miljoenen. Europa moet nu handelen om de chipproductie opnieuw naar hier te halen. “Als we de chipindustrie aan het Verre Oosten en de Verenigde Staten laten, dan veroordelen we onszelf tot een bijrol in de wereldeconomie”, zegt Johann Leten gedelegeerd bestuurder van Voka- Kvk Limburg.

“Ook Limburg ontsnapt niet aan dit wereldwijd tekort aan computerchips”, zegt Jan Broos gedelegeerd bestuurder van Mercedes-Benz Groep JAM nv met vestigingen in Hasselt, Lommel, Bree en Dilsen-Stokkem. “Hoogtechnologische chips of halfgeleiders zijn een onmisbaar onderdeel geworden van zowat alle industriële processen en toepassingen voor de consument. Het tekort aan chips laat zich overal voelen. Een van de hardst getroffen sectoren blijft de autoproductie. Door de grote hoeveelheid chips en componenten in een moderne wagen hoeft er maar één onderdeeltje te ontbreken om de hele band stil te leggen. ​ Neem nu het knopje op de achterklep van de auto om die automatisch te sluiten. Die werkt met chips. Wel, die door de klant zeer gegeerde optie kunnen we vandaag niet meer leveren. Drie maanden geleden vreesde ik voor het ergste. De mensen gaan wegblijven, dacht ik. Maar onze klanten tonen begrip. Het is nu eenmaal een wereldwijd probleem. Niet enkel door de Corona-pandemie, maar denk ook maar aan de Ever Given, het groot containerschip dat het Suezkanaal in Egypte blokkeerde en daardoor de internationale handel in het honderd stuurde. Mensen beginnen dat te beseffen. Of we het nu graag hebben of niet, voor veel technologische snufjes hangen we af van een goede logistiek. Meer productiecapaciteit zal het probleem niet meteen oplossen. Er zijn vooral te veel disrupties in de leveringsketen. Hoe lang dit zal aanslepen? Beterschap is voorlopig niet zicht, Nu, ik heb geen glazen bol maar ik denk dat dat we in Q3 van 2022 van deze ellende af zijn.”

Plots geen zekerheden meer

"Autofabrikanten hebben zoiets in 50 jaar nooit meegemaakt”, zegt ondernemer Roland Duchâtelet van het toonaangevende chipbedrijf Melexis. “Tot voor kort dachten ze een volledige controle te hebben op de werking van hun leveranciers en de leveranciers van hun leveranciers. Niet verwonderlijk als je weet dat geen enkel product zo veel omzet brengt als ‘de auto’, in ordegrootte wereldwijd 2 triljard € per jaar. Wat nu gebeurt is een soort culturele revolutie in de automobielsector, waar er plots geen zekerheden meer zijn."

Doorbraak van 5G

“En we staan nog maar aan het begin van de digitale transformatie”, weet Johann Leten gedelegeerd bestuurder van Voka- Kvk Limburg. “De nood aan chips wordt steeds groter. Denk maar aan alle toestellen in huis die slim worden met een chip erin. Maar ook de doorbraak van 5G zal nog maar eens een turbo zetten op de vraag naar chips. Die chips komen in vele maten en soorten, maar de meeste vraag is er naar piepkleine, hoogtechnologische chips. Negen op de tien van die nanochips worden in Taiwan gemaakt, en alleen maar daar. Dat maakt de rest van de wereld erg afhankelijk van één land. De Verenigde Staten zien dit niet graag gebeuren. Ze noemen er de afhankelijkheid van Taiwan voor de broodnodige chips een ‘risico voor de nationale veiligheid’.  Om dat tij te keren en opnieuw massale chipproductie naar de States te halen, staat een zak geld van maar liefst 52 miljard dollar klaar.”

Made in Europe

“Europa heeft stilaan ook begrepen dat een vlotte toegang tot chips een kwestie is van leven of dood”, gaat Leten verder. “Zonder chips, degradeer je jezelf tot de amateurklasse. Concreet wil Europa dat binnen de 10 jaar één op de vijf chips in de wereld ‘made in Europe’ is. Daar zitten we vandaag nog erg ver vandaan. In de chipwedloop tussen China en de Verenigde Staten hinkte Europa achterop. De European Chips Act die dezer dagen door de Europese molen wordt geduwd, moet Europa in het koppeloton brengen in de chiprace. Die nieuwe wetgeving moet het makkelijker maken om Europese krachten te bundelen. Een goed plan, maar we vertrekken met een achterstand. Europa toont eindelijk daadkracht in het zo belangrijke chipdossier, en dan is het aan het kleine Vlaanderen om op vinkenslag te liggen. De chipproductie mag dan wel nog niet hier gebeuren, het gros van het onderzoek naar nieuwe chips is wel van Europese makelij. IMEC in Leuven is een wereldleider in het onderzoek op halfgeleidergebied. Zonder overdrijven: de nieuwste generaties chips zouden onmogelijk zijn geweest, zonder de Leuvense kennis en kunde van IMEC.”

Rugdekking van de overheid

“Het is dan ook cruciaal dat we onze voorsprong op het vlak van onderzoek en ontwikkeling behouden en verder uitbouwen”, weet Johann Leten. “En we moeten verder gaan. Europa heeft een eigen grote productiecapaciteit nodig, met een focus op de meest moderne nanochips. Dat vraagt een ondersteunend overheidsbeleid. Waarom zijn chipfabrieken in Taiwan en Zuid-Korea succesvol? Ze krijgen een stevige rugdekking door de nationale overheden. Zonder dezelfde rugdekking in Europa, strijden onze ondernemingen met beide handen gebonden op de rug. Zelf een chipmultinational uitbouwen zal op korte termijn niet lukken. We kunnen wel allianties aangaan met niet-Europese spelers. We moeten hen kunnen overtuigen om nieuwe productiefaciliteiten in Europa op te zetten. De Amerikaanse chipgigant Intel wil alvast investeren in een Europese productievestiging en is op zoek naar een mogelijke locatie. Vlaanderen is uiteraard kandidaat.”